Sen được xem là quốc hoa của Việt Nam. Sen chinh phục người Việt không chỉ bởi vẻ đẹp mà còn bởi những nét ẩm thực độc đáo mà nó mang lại. Mọi bộ phận của sen đều được chế biến thành các món ngon và tốt cho sức khỏe.
Hạt sen
Hạt sen (còn được gọi là liên nhục) có vị ngọt, tính bình (không nóng cũng không lạnh), giá trị dinh dưỡng cao, tốt cho sức khỏe, có tác dụng chữa được các bệnh: chữa di tinh, mộng tinh, tiêu chảy, mất ngủ, chậm tiêu, đầy bụng, ăn kém, chữa khát do sốt cao, mất nước.
Hạt sen có thể để tươi hoặc phơi khô, dù ở trạng thái nào, hạt sen đều có thể được ăn trực tiếp mà không qua nấu nướng. Từ hạt sen, người Việt đã sáng tạo thành vô số món ăn ngon như: súp hạt sen, cháo hạt sen, chè hạt sen nhãn nhục, cơm hấp lá sen, canh nấm hạt sen, thịt nhồi hạt sen, chả sen, bánh trung thu hạt sen, mứt hạt sen.
Sau khi gỡ hết hạt, đài sen được nấu thành nước để uống. Loại nước này có công dụng giải nhiệt rất hiệu quả.
Tim sen
Trong hạt sen còn có tim sen (hay tâm sen), là nguyên liệu làm nên món trà sen lừng danh. Trà sen là một thức uống đặc trưng, mang đậm nét văn hóa truyền thống của người Việt. Ngày xưa, loại trà này rất quý, thường được phục vụ trong cung đình. Trà sen có tác dụng chữa bệnh mất ngủ rất tốt.
Ngó sen
Ngó sen là phần thân nối dài của thân sen dưới bùn đất. Ngó sen giòn và có vị ngọt.
Ngó sen được sử dụng để chế biến thành các món ăn ngon như: gỏi ngó sen (nguyên liệu đi kèm khá đa dạng như thịt heo, thịt bò, mực, chân gà, dạ dày, lưỡi,…), canh chua hay rau chua, xào.
Củ sen
Củ sen, trong đông y được gọi là liên ngẫu, khi để sống có tính hàn (lạnh), có tác dụng thanh nhiệt, tán ứ, giải khát, tỉnh rượu, khi chín có tính ôn (ấm), giúp trị ho, bổ máu, chữa vết lở loét,…
Củ sen có vị bùi, giòn có thể ăn sống hoặc nấu chín tùy theo khẩu vị của mỗi người. Những món ăn làm từ củ sen rất bổ dưỡng như gỏi củ sen, canh củ sen, củ sen hầm đậu, củ sen làm dưa, súp củ sen, sinh tố củ sen, củ sen chiên giòn.
Lá sen
Lá sen được sử dụng để gói thực phẩm. Trong một số món ăn như: cơm hấp lá sen, cá lóc nướng lá sen… người ta cho nguyên liệu chính và trong lá sen rồi hấp hoặc nướng. Hương thơm từ lá sen làm tăng sự ngon miệng cho món ăn.
